Nie bój się koronawirusa!

​

​​

Koronawirus - nie należy się go bać, ale trzeba się zabezpieczyć

​

Silny układ odpornościowy, witamina D, polifenole i zdrowy rozsądek mogą chronić przed infekcjami dróg oddechowych

Nowy koronawirus SARS-CoV-2 rozprzestrzenia obecnie jako choroba układu oddechowego COVID-19. Wywołuje także wiele obaw wśród ludzi na całym świecie, skupia na sobie uwagę i odwraca uwagę głównych "zabójców" naszych czasów. Pomimo epidemii, do tej pory (pierwszy kwartał 2020 r.) zwykłe palenie tytoniu lub wysokie ciśnienie krwi zabiły około 460 razy więcej ludzi niż koronawirus.

COVID-19 - jakie są objawy?

Wirusy koronowe to bardzo duża rodzina wirusów, które powodują infekcje u wielu gatunków zwierząt i zakażenie dróg oddechowych u ludzi. SARS-CoV-2 nie jest bardziej niebezpieczny dla zdrowych ludzi niż inne wirusy układu oddechowego, ale jest on szczególnie zakaźny i potencjalnie śmiertelny dla osób po 70 roku życia lub osłabionych przez już istniejące choroby. Infekcja koronawirusem jest szczególnie niebezpieczna np.: dla osób starszych i osób cierpiących na choroby sercowo-naczyniowe, wysokie ciśnienie krwi, cukrzycę, nałogowych palaczy (TNCPERET, 2020).

Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, choroba COVID-19 zaczyna się od gorączki, po której następuje suchy kaszel. U niektórych pacjentów po kilku dniach występują duszności. W ciężkich przypadkach choroba może prowadzić do ciężkiego zapalenia płuc, niewydolności oddechowej, wstrząsu septycznego i dysfunkcji lub niewydolności wielonarządowej.

​

Objawy są podzielone na kategorie według następujących kryteriów:

​

• pacjenci bez zapalenia płuc lub z łagodnym zapaleniem płuc

• pacjenci z dusznością, częstością oddechów co najmniej 30 / minutę, nasyceniem tlenem krwi maks. 93%, wskaźnik natlenienia mniejszy niż 300 i / lub naciek płucny większy niż 50% w ciągu 24-48 godzin

• pacjenci z niewydolnością oddechową, wstrząsem septycznym i / lub zaburzeniami czynności lub niewydolnością wielonarządową

„Burza cytokinowa” jako ważny marker prognostyczny

W ostatnich tygodniach przeprowadzono dużo badań nad wirusem i jego skutkami. W ponad 80% przypadków choroba wykazuje łagodny przebieg.

Pacjenci z ciężkim przebiegiem choroby wykazują nadmierną reakcję układu odpornościowego, tak zwaną „burzę cytokinową”. W surowicy osób ciężko chorych mierzono bardzo wysokie stężenia receptora interleukiny-2 (IL-2R) i interleukiny-6 (IL-6), w przeciwieństwie do osób lekko chorych. Dwie cytokiny w surowicy są zatem ważnymi markerami nasilenia przebiegu choroby (Huaxia, 2020).

Burza cytokinowa jest niebezpieczną nadmierną reakcją układu odpornościowego, która może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia lub życia. Tworzą się wysokie stężenia cytokin związanych z zapaleniem, które z kolei stymulują komórki odpornościowe do wytwarzania dalszych cytokin. Taka nadmierna i "samonakręcająca" się reakcja układu odpornościowego nie przynosi pozytywnego efektu walki z zakażeniem, lecz uderza w organizm. To powoduje bardzo niebezpieczny stan.

Dlatego ważnym jest aby dostarczać organizmowi substancji, które mają działanie jednocześnie wzmacniające układ odpornościowy i zapobiegające nadmiernej reakcji zapalnej (burzy cytokinowej).

​

A teraz najważniejsze pytanie: co możesz zrobić, aby chronić się przed wirusem w najlepszy możliwy sposób oraz złagodzić przebieg choroby?

​

Po pierwsze: w większości przypadków choroba wywoływana przez wirusa ma łagodny przebieg. Ogólnie rzecz biorąc, śmiertelność nie jest wyższa niż grypy.

Brak słońca osłabia układ odpornościowy - potrzebujemy witaminy D, witaminy słońca.

Grypa uderza najsilniej w miesiące po przesileniu zimowym. Powód: wielomiesięczny brak kontaktu ze słońcem powoduje u wielu osób niski poziom witaminy D we krwi. Witamina D ma bardzo istotny wpływ na prawidłową pracę układu odpornościowego i ma działanie przeciwzapalne. Często zwana jest „witaminą - antybiotykiem” (Helfrich i in., 2007; Raloff, 2006; Zasloff, 2006):

W trzyletnim badaniu klinicznym stwierdzono, że przyjmowanie witaminy D drastycznie zmniejszyło częstość występowania chorób, a nawet zniosło powstawanie infekcji w sezonie, tj. infekcje rzadko występowały zimą i latem (Aloia i in., 2007). Witamina D zmniejsza także ryzyko wtórnej infekcji bakteryjnej. Jest to szczególnie ważne, ponieważ bakteryjne zapalenie płuc często prowadzi do poważnych powikłań i jest odpowiedzialne za większość zgonów związanych z infekcjami grypy.

Ze względu na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe, immunoregulacyjne i przeciwzapalne, witamina D zmniejsza również ryzyko ostrych chorób układu oddechowego. Należą do nich np. ostre zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, a także COVID-19. Jedno z badań wykazało, że przyjmowanie witaminy D zmniejsza ryzyko ostrych infekcji dróg oddechowych średnio o 12%. U osób z niskim poziomem witaminy D podawanie jej zmniejszyło takie ryzyko nawet o 70% (Martineau i in., 2017). Badania na komórkach wykazały również, że witamina D działa przeciwzapalnie, między innymi zmniejsza wydzielanie cytokiny IL-6 (Calton i in., 2015).

WHO zaleca stosowanie witaminy D do zapobiegania infekcjom układu oddechowego. Suplementacja witaminy D zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji dróg oddechowych u dorosłych i dzieci w wieku poniżej 16 lat. Regularne, codzienne spożywanie witaminy D przynosi lepsze efekty niż "dawki uderzeniowe" (Aponte i Palacios, 2017; Bergman i in., 2013).

Wirus SARS-CoV-2 dostaje się do komórek ludzkich poprzez dokowanie receptora komórkowego ACE2 (enzym konwertujący angiotensynę 2). Wirusy z pandemii SARS sprzed lat również wykorzystywały tę samą ścieżkę (Zhou i in., 2020). Witamina D jest ściśle związana z układem renina-angiotensyna. Długotrwały niedobór witaminy D może powodować nadmierną aktywację tego układu (Li, 2011).

Dlatego upewnij się, że masz wystarczający poziom witaminy D. Badania ludzi z Afryki Wschodniej, których skóra jest wystawiona na słońce przez cały rok (Luxwolda i in., 2012; Luxwolda i in., 2013) potwierdzają zalecenia ekspertów:  optymalnym poziomem witaminy D we krwi jest 40–60 ng / ml (100–150 nmol / l). Wartości między 20–30 ng / ml wskazują na umiarkowany niedobór, a wyraźny niedobór występuje przy wartościach poniżej 20 ng / ml (50 nmol / l). W naszym klimacie, w okresie jesienno-ziomowo-wiosennym powinno się przyjmować ok. 2000 j.m. (IU) dziennie (osoby dorosłe).

Zimne, mgliste powietrze jako główny "przekaźnik" wirusa

Uderzające jest to, że występowanie zachorowań na COVID-19 są bardzo różne w zależności od regionu. Szczególnie duża liczba zgonów była w Wuhan. W zimnych porach roku w rejonie tego miasta występuje mgła. Powstaje ona nad rzeką Jangcy. W okresie rozprzestrzeniania się wirusa, obszar ten był również pokryty grubą warstwą smogu, typową dla tej pory roku. Mgła w połączeniu ze smogiem bardzo sprzyjała rozprzestrzenianiu się i ciężkiemu przebiegowi choroby. Wirus bardzo łatwo przenosił się na cząsteczkach smogu i docierał wprost do płuc (Anbound, 2020). Połączenie zimnej mgły, zanieczyszczonego powietrza i wirusa w wielu przypadkach powodowało zapalenie płuc, często wywołujące reakcję burzy cytokinowej. W rejonach o suchym i czystym powietrzu wirus powodował infekcje o łagodnym lub praktycznie niezauważalnym przebiegu.

Pogoda w Lombardii na północy Włoszech jest równie niekorzystna ze względu na występującą tam równinę i dużą ilość jezior (np. Garda) uwalniających wilgoć do powietrza. Dodatkowo, do rozprzestrzeniania się wirusa bardzo przyczynił się... karnawał. We Włoszech wirus zabija głównie starsze osoby już chorujące lub dużo palące.

Dlatego jednym z ważnych działań profilaktycznych jest unikanie skupisk ludzkich, szczególnie w dni z wilgotnym, mglistym oraz zanieczyszczonym powietrzem. Dotyczy to także źle wentylowanych pomieszczeń z dużą ilością ludzi. Oba takie środowiska są idealne do rozprzestrzeniania się infekcji. Jedna osoba jest w stanie rozprzestrzenić zakażenie w takim środowisku.

Polifenole mają działanie przeciwzapalne i przeciwwirusowe

Typowym miejscem wnikania do organizmu wirusów z powietrza są komórki błony śluzowej jamy ustnej i nosa. Obniżenie ich temperatury, w wyniku wdychania zimnego powietrza, sprawia, że błony śluzowe stają się wrażliwe i to  jest główną przyczyną infekcji wirusowych. Wirusy namnażają się z dużą prędkością, a konsekwencje stają się widoczne w ciągu kilku dni jako infekcja grypowa, prawdziwa grypa lub COVID-19. Pierwszą linią obrony jest limfatyczny pierścień gardła („migdałki”). Ważne jest by była ona silna.

Wzmocnieniu błony śluzowej gardła służą np. polifenole. Mają one działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, a także przeciwutleniające. Polifenole są specjalnymi substancjami roślinnymi, które można znaleźć m.in. w owocach granatu, bzu czarnego, róży skalnej lub róży górskiej. Polifenole z granatu mają szeroką aktywność przeciwko patogenom. Zabijają wirusy grypy, hamują ich namnażanie, a nawet wspierają działanie leków przeciw grypie, takich jak Tamiflu® (Haidari i in., 2009). Naturalnie hamują również stany zapalne, a tym samym przeciwdziałają burzy cytokinowej (Sohrab i in., 2014). Bez czarny może skrócić czas trwania choroby u pacjentów z grypą i znacznie złagodzić objawy (Zakay-Rones i in., 1995; Zakay-Rones i in., 2004). Polifenole z czystka są korzystne w zmniejszaniu objawów przeziębienia (Kalus i in., 2009).

Inne rośliny skuteczne wspomagające organizm to jeżówka, czosnek i imbir. Propolis również jest bogaty w polifenole i inne środki antyseptyczne. Świeży imbir chroni nabłonek dróg oddechowych przed osiadaniem, namnażaniem się i przenikaniem wirusów (Chang i in., 2013). Świeżo parzona herbata imbirowa dodatkowo nawilża błony śluzowe. Echinacea jest szeroko stosowana do zapobiegania i leczenia wirusowych infekcji dróg oddechowych. Roślina zwalcza również wtórne infekcje bakteryjne i hamuje nadmierną produkcję cytokin (Vimalanathan i in., 2017). Róża ma korzystny wpływ na układ odpornościowy (Patel, 2012). Czosnek reguluje uwalnianie cytokin i stymuluje układ odpornościowy poprzez makrofagi, limfocyty i komórki NK (Arreola i in., 2015).

Witaminy i minerały wspierają układ odpornościowy w trudnych czasach

Oprócz witaminy D, witamina C ma również pozytywny wpływ na produkcję cytokin i tłumi burzę cytokinową. Brak witaminy C zwiększa podatność infekcje. Jednocześnie infekcje "zużywają" dużo witaminy C, co sprawia, że uzupełnianie jej poziomu jest bardzo ważne, szczególnie w okresach wysokiej zachorowalności (Carr i Magini, 2017).

Dwa pierwiastki śladowe, cynk i selen, mają również duże znaczenie dla układu odpornościowego. Cynk nie tłumi nadmiernych reakcji układu odpornościowego (burzy cytokinowej), ale poprawia jego reakcję na przeziębienia i choroby zakaźne, zwłaszcza u dzieci (Brown i in., 2009, Ho i in., 2001; Kahmann i in., 2008). Ale należy unikać przedawkowania. W przypadku niedoboru selenu podatność na infekcje jest wyższa, a przebieg choroby poważniejszy (Arthur i in., 2003; Nelson i in., 2001).

Witamina E - najlepiej w postaci naturalnych tokoferoli - nie ma działania przeciwwirusowego, ale może chronić przed wtórnymi uszkodzeniami. Infekcje wirusowe wywołują stan zapalny, a tym samym silny stres oksydacyjny. Wolne rodniki atakują nienasycone kwasy tłuszczowe w błonach komórkowych. Rozpuszczalna w tłuszczach witamina E wychwytuje rodniki, a przez to działa ochronnie na ważne narządy, takie jak płuca i wątroba (Mileva i Galabov, 2018).

Dalsze środki

Dwa bardzo przydatne środki w czasach SARS-CoV-2 i COVID-19 to regularne i dokładne mycie rąk i unikanie dużych tłumów. Ponadto możesz wesprzeć swój układ odpornościowy poprzez zdrową dietę z dużą ilością owoców i warzyw, regularne ćwiczenia i - tak często zaniedbywany - dobry sen. Wypoczynek nocny jest prawdopodobnie najważniejszą podstawą silnego układu odpornościowego. Melatonina, hormon snu, odgrywa tutaj bezpośrednią rolę, ale przede wszystkim obniża poziom kortyzolu - hormonu stresu, który obniża skuteczność układu odpornościowego.
 

Najważniejsze: nie panikuj, ale rozważne działanie!

Zachorowanie na przeziębienie, infekcję grypową lub prawdziwą grypę jest nadal bardziej realnym zagrożeniem niż COVID-19. Może skonfrontujmy rosnącą panikę z faktami tak, aby zobaczyć sprawę w odpowiedniej perspektywie:

Do tej pory (od 16 marca 2020 r.) Około 180 000 osób na całym świecie zachorowało na COVID-19, a 7 000 zmarło z tego powodu. Biorąc pod uwagę obecne drakońskie środki i bardzo skuteczne powstrzymywanie rozwoju epidemii w Chinach, w pierwszym kwartale na całym świecie można spodziewać się około 10 000 zgonów. To, jak potoczą się rzeczy po tej pierwszej gwałtownej fali infekcji, zależy w dużej mierze od środków podjętych w danym kraju, ale Chiny i Korea Południowa wykazały, że można bardzo skutecznie powstrzymać epidemię. W poniższej tabeli (Tab. 1) pokazano, o ile wyższy jest wskaźnik umieralności z powodu zdarzeń lub chorób innych niż koronawirus.

​

Ponieważ mamy dopiero trzeci miesiąc epidemii, roczne wskaźniki zgonów z powodu innych chorób podzieliliśmy przez cztery (tak aby wyszła liczba zgonów w kwartale). Nawet jeśli na całym świecie COVID-19 uśmierci więcej niż 10 000 osób, tabela wyraźnie pokazuje, kim są prawdziwi „zabójcy”.

​

Ponadto można by zapytać, czy osoba, która już od jakiegoś czasu miała różne choroby przewlekłe wynikające np. z palenia tytoniu i niezdrowy tryb życia, faktycznie umiera z powodu COVID-19 czy też przyczyną są już istniejące choroby, a nowy wirus jest tylko kroplą przelewającą czarę. Obecna pandemia pokazuje jak ważny jest zdrowy styl życia i codzienne dbanie o odporność.